Zastanawiasz się, na jakiej podstawie lekarz psychiatra lub psychoterapeuta diagnozuje zespół uzależnienia od alkoholu?
Zarówno psychiatrzy, jak i psychoterapeuci, opierają swoje diagnozy na systemie klasyfikacji ICD-10, opracowanym przez Międzynarodową Statystyczną Klasyfikację Chorób i Problemów Zdrowotnych. To ten sam system, z którego korzystają lekarze ogólni, diagnozując różne schorzenia (na przykład J12.0 -wirusowe zapalenie płuc spowodowane wirusem grypy czy E06.3 – przewlekłe autoimmunologiczne zapalenie tarczycy (Hashimoto)). Na podstawie takiej klasyfikacji lekarze mogą wystawiać recepty na leki lub kierować pacjentów do innych specjalistów.
W obszarze zdrowia psychicznego stosuje się kategorie oznaczone literą „F” – od F00 (otępienie w chorobie Alzheimera) do F99 (zaburzenia psychiczne, bliżej nieokreślone). W przypadku uzależnienia – diagnozy zazwyczaj mieszczą się w przedziale od F10 do F19.
Czy jestem uzależniony od alkoholu?
Zrób krótki test. Spróbuj odpowiedzieć na poniższe pytania, zapisując sobie na kartce „TAK” lub „NIE„. Skup się na wydarzeniach z ostatnich 12 miesięcy.
- Czy zdarza Ci się odczuwać silną potrzebę lub przymus napicia się alkoholu? Czy masz trudności z myśleniem o czymkolwiek innym, kiedy odczuwasz potrzebę napicia się alkoholu?
- Czy podejmowałeś próby ograniczenia picia alkoholu, które okazały się nieskuteczne? Czy zdarzyło Ci się wypić więcej niż sobie postanawiałeś?
- Czy zauważasz u siebie pogorszenie samopoczucia, kiedy nie pijesz alkoholu przez dłuższy czas? Czy doświadczasz takich objawów jak drżenie rąk lub nóg, suchość w ustach, trudności ze snem, napięcie, rozdrażnienie, bóle głowy, nadmierne pocenie się, nudności, wymioty lub biegunka w sytuacjach, gdy robisz dłuższą przerwę od alkoholu lub przestajesz pić? Czy zdarzało Ci się sięgać po alkohol ponownie, aby złagodzić te objawy?
- Czy zdarza się, że wcześniej mniejsze ilości alkoholu wystarczały Ci, aby się upić, a teraz potrzebujesz większych porcji? Czy masz wrażenie, że Twój organizm lepiej lub gorzej toleruje alkohol niż wcześniej?
- Czy zdarza Ci się zmieniać plany dnia, aby znaleźć czas na picie? Czy Twoje życie rodzinne/zawodowe/towarzyskie wygląda inaczej niż gdy piłeś mniej?
- Czy zauważasz, że alkohol negatywnie wpływa na Twoje zdrowie, relacje, pracę lub inne ważne aspekty życia? Czy mimo świadomości tych negatywnych skutków zdarza Ci się nadal pić alkohol?
Wynik
Jeśli odpowiedziałeś „TAK” na co najmniej jedno pytanie w co najmniej trzech kategoriach (pytania od 1 do 6), istnieje ryzyko, że możesz cierpieć na zespół uzależnienia od alkoholu. Pamiętaj jednak, że żadna forma samodiagnozy nie zastąpi konsultacji z lekarzem psychiatrą ani diagnozy postawionej przez certyfikowanego specjalistę psychoterapii uzależnień. Pytania te mogą jedynie służyć jako wskazówka, pomagająca zrozumieć swoją sytuację. Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, zgłoś się do wybranej placówki leczenia uzależnień. Większość takich ośrodków oferuje pomoc bezpłatnie w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia. Poniżej znajdziesz szczegółowy opis objawów zespołu uzależnienia od alkoholu, na podstawie których lekarze psychiatrzy i psychoterapeuci dokonują diagnozy. Jak zauważysz poniżej, pytania, na które wcześniej odpowiedziałeś, odnoszą się do sześciu kluczowych objawów zespołu uzależnienia od alkoholu i zwykle są jednymi z wielu, które zadaje się podczas sesji diagnostycznej.
F10.2 Uzależnienie od alkoholu
A dokładniej: zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania spowodowane używaniem alkoholu
„Trzy lub więcej z następujących przejawów występowało łącznie przez co najmniej 1 miesiąc lub, jeżeli utrzymywało się krócej niż 1 miesiąc, to występowało w sposób powtarzający się w okresie 12 miesięcy:
- Silne pragnienie lub poczucie przymusu przyjmowania substancji (alkoholu)
- Upośledzona zdolność kontroli nad zachowaniem związanym z przyjmowaniem substancji (alkoholu) tj. nad jego rozpoczynaniem, kończeniem oraz poziomem użycia,
- Fizjologiczne objawy stanu abstynencyjnego* pojawiające się, gdy użycie substancji jest ograniczone lub przerywane; albo używaniem tej samej (lub blisko spokrewnionej) substancji w celu uwolnienia się od objawów odstawienia lub ich uniknięcia,
- Potwierdzenie (zmiana) tolerancji wobec działania substancji, tj. konieczności przyjmowania istotnie wzrastających jej ilości, w celu osiągnięcia działania lub pożądanego efektu,
- Silne pochłonięcie sprawa przyjmowania substancji przejawiające się istotna zmiana dotychczasowych zamiłowań i zainteresowań porzucanych lub ograniczanych z powodu przyjmowania substancji,
- Uporczywe przyjmowanie substancji, pomimo oczywistych dowodów występowania szkodliwych następstw.”
*drżenie mięśniowe, drażliwość, wysuszenie śluzówek, lęki, rozszerzenie źrenic, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia snu, bezsenność, nudności, wymioty, wzmożona potliwość, biegunki, niepokój, padaczka poalkoholowa, omamy wzrokowe lub słuchowe, majaczenie
Pużyński, S., & Wciórka, J. (Red.). (1998). Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10: Badawcze kryteria diagnostyczne. Kraków–Warszawa: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Instytut Psychiatrii i Neurologii.
-Alicja